Το όχι στο δημοψήφισμα δεν ήταν ναι στη δραχμή
1. Κε Υπουργέ, η κυβέρνηση ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει τους εκβιασμούς στην μακρά διαπραγμάτευση που προηγήθηκε; Πολλοί αμφιβάλλουν βάσει του αποτελέσματος που τελικά επετεύχθη.
Η προσπάθεια για την αντιμετώπιση των εκβιασμών ήταν διαρκής και η αναζήτησή εναλλακτικών οδών επιμονή. Ο συσχετισμός ήταν αυτός που έκρινε την τελική συμφωνία. Λάθη βεβαίως έγιναν, αλλά σε καμία φάση των εξελίξεων δεν παρουσιάστηκε κάποια λύση που θα μπορούσε να εγγυηθεί καλύτερο επίπεδο ζωής και εγγύηση αποταμιεύσεων για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Προφανώς δεν είναι η λύση που θα θέλαμε, αλλά ο μηδενισμός δε βοηθά κανένα. Ούτε αυτούς που τον χρησιμοποιούν. Για παράδειγμα, η μικρή ΔΕΗ και ο ΑΔΜΗΕ παραμένουν υπό δημόσιο έλεγχο, δεν γίνονται απολύσεις στο δημόσιο, είναι δραματικά μικρότερη η δημοσιονομική προσαρμογή. 200.000 ωφελούνται από το ν/ς για την ανθρωπιστική κρίση και 700.000 από τη ρύθμιση οφειλών στο δημόσιο. Η λογική κάποιων στη Γερμανία δέχεται βολές πανταχόθεν. Όλα αυτά είναι μηδενικού πολιτικού αποτελέσματος και αξίας; Δε διαμορφώνουν το καινούριο σημείο εκκίνησης των αντιπαραθέσεων; Δεν πρέπει τώρα να δοθεί μάχη για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τα ισοδύναμα στο ασφαλιστικό;
2. Μπορεί τώρα η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει το νέο πρόγραμμα;
Κατ´ αρχήν, Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πόλος της πολιτικής σταθερότητας. Είναι η δύναμη που μπορεί στα πλαίσια αυτής της συμφωνίας να προστατέψει τους αδύναμους, να διοχετεύσει πόρους εκεί που χρειάζεται ώστε να απαλύνει πληγές που άνοιξαν στα πέντε χρόνια ύφεσης και εσωτερικής υποτίμησης. Να χτυπήσει τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Να πετύχει και να υπερβεί στόχους εσόδων ώστε να υπάρχουν πόροι για κοινωνική πολιτική. Ας κάνουμε όμως το διάλογο παραγωγικό. Υπάρχουν προβλήματα στην ελληνική οικονομία τα οποία θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε είτε είμασταν εντός είτε εκτός συμφωνίας, ευρωζώνης, θεσμών κλπ. Για παράδειγμα, αν ο σύντροφος Στρατούλης ήταν υπουργός ασφαλίσεων και η χώρα στη δραχμή, θα μπορούσε να εγγυηθεί το επίπεδο ζωής των συνταξιούχων; Αν κάποιος απαντά θετικά λέει ψέματα.
3. Φαίνεται όμως ότι οι διαφωνίες είναι βαθιές. Μπορούν να γεφυρωθούν;
Ας ξεχωρίσουμε λίγο τις διαφωνίες. Υπάρχουν διαφωνίες που εκκινούν από την αρχή ότι η Ευρώπη δεν αλλάζει, το θεσμικό πλαίσιο είναι ατσάλινο, και οποιαδήποτε συμφωνία μέσα στην Ευρώπη, δεν είναι επιθυμητή. Αυτή είναι μια μειοψηφική άποψη μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά βρίσκεται σε θεμελιώδη απόκλιση των ιδεολογικών και πολιτικών συντεταγμένων του χώρου που ιστορικά εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Για αυτό το χώρο η Ευρώπη είναι το πεδίο των ταξικών συγκρούσεων και των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Είναι η ελάχιστη περιοχή μέσα στην οποία η πολιτική μπορεί να παρέμβει απέναντι στις ανεξέλεγκτες δυνάμεις των αγορών για να προστατέψει την κοινωνία. Αυτές οι αρχές είναι εδώ και χρόνια αυτές που μας οδηγούν. Που μας έφεραν πρωτοπόρους στο κόμμα ευρωπαϊκής αριστεράς, έφεραν τον Αλέξη Τσίπρα υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν. Και αυτές τις αρχές τις διατυπώσαμε σε καιρούς όπου οι συσχετισμοί ήταν πολύ δυσμενέστεροι από σήμερα. Τότε που κανείς δεν αμφισβητούσε τους κανόνες, τότε που η γερμανική ηγεσία είχε την απόλυτη συναίνεση στην πολιτική της, τότε που δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε ότι μια δύναμη της αριστεράς θα πάρει την κυβέρνηση και το φάσμα της πολιτικής αλλαγής θα είναι ρεαλιστική πιθανότητα σε άλλες χώρες επίσης. Αν εχτές η Ευρώπη ήταν το πεδίο των μεγάλων πολιτικών αντιπαραθέσεων αυτό ισχύει και αναδείχθηκε ακόμα περισσότερο σήμερα.
4. Εναλλακτική λύση υπάρχει; Η «Αριστερή Πλατφόρμα» θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξει επωφελής έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη…λένε επίσης ότι η αριστερά δεν εφαρμόζει μνημόνια.
Λυπάμαι που θα το πω, και οι σύντροφοι της αριστερής πλατφόρμας δε θα έπρεπε να ντρέπονται να το πουν. Προτείνουν συντεταγμένη έξοδο από το ευρώ. Δηλαδή συμφωνία και δάνειο με τους εταίρους για τη μετάβαση σε νέο νόμισμα. Με απλά λόγια προτείνουν μνημόνιο και δραχμή. Σε αυτό λοιπόν το σενάριο, το οποίο ήταν το σχέδιο Σόιμπλε, όπως γνωρίζει και ο σύντροφος Λαφαζάνης, τα πράγματα για τις κοινωνικές τάξεις που η αριστερά θέλει να εκπροσωπεί θα ήταν σαφώς χειρότερα. Με ακριβότερα τα εισαγόμενα αγαθά και αυστηρούς όρους ενός μνημονίου δραχμής. Εκτός και αν κανείς υποστηρίζει ότι μπορεί να πετύχει καλύτερους όρους όντας εκτός νομίσματος απ´ότι αν είναι εντός. Αυτό σημαίνει συντεταγμένη έξοδος. Δεν έχω ακούσει από την αριστερή πλατφόρμα να μιλούν για έξοδο ασύντακτη, άνευ συμφωνίας.
5. Πολλά κυβερνητικά στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία έχει χαθεί. Είναι μονόδρομος οι εκλογές;
Το αν υπάρχει η όχι κοινοβουλευτική πλειοψηφία διαπιστώνεται στη Βουλή με τις σχετικές η άλλες ψηφοφορίες. Όπως βέβαια καταλαβαίνετε η κατάσταση ερμαφροδιτισμού, «στηρίζω καταψηφίζοντας» δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ.
6. Παράλληλα, κόμματα της αντιπολίτευσης προκρίνουν την δημιουργία μιας διαφορετικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο;
Όσοι ονειρεύονται σενάρια λύσεων πίσω από την πλάτη του λαού ας συνεχίσουν να το κάνουν μόνοι τους.
7. Οι δανειστές και οι εταίροι θα συναινέσουν στη διενέργεια πρόωρων εκλογών;
Ο καθένας δικαιούται να έχει γνώμη. Αλλά αυτή η απόφαση δεν εξαρτάται από κάποιον εκτός της χώρας. Κάποιοι ήθελαν ενδιάμεσα προαπαιτούμενα μετά την 22η Ιουλίου, θέλανε πρόγραμμα γέφυρα. Δεν τους βγήκε, παρόλο που αρκετοί καλοθελητές διακινούσαν εντός της χώρας τις επιθυμίες τους ως δεδικασμένα. Ουδείς είναι παντοδύναμος.
8. Με ποιο πρόγραμμα θα κατέλθει στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ; Στελέχη και βουλευτές από πολλές τάσεις λένε ότι είναι προτιμότερη η διεξαγωγή συνεδρίου πριν τις εκλογές…
Οι ανάγκες της χώρας να είστε βέβαιος ότι θα υπηρετηθούν με τον καλύτερο τρόπο. Δεν πρέπει να επιτραπεί η παράλυση ούτε της ελληνικής δημοκρατίας, ούτε βέβαια του ΣΥΡΙΖΑ.
9. Λένε ότι το όχι στο δημοψήφισμα προδόθηκε. Τι απαντάτε;
Το όχι στο δημοψήφισμα δεν ήταν ναι στη δραχμή. Πολύ περισσότερο δεν ήταν ναι στο μνημόνιο της δραχμής. Σας παραπέμπω στα διαγγέλματα και στην ομιλία του πρωθυπουργού πριν το δημοψήφισμα. Δυστυχώς εδώ έχουμε μια παρερμηνεία με όρους υποκλοπής νοήματος. Το ερώτημα του νομίσματος επιχείρησαν να το βάλουν στο δημοψήφισμα όσοι ήταν με πάθος στο ναι, και κάποιοι στη Γερμανία. Θα ήταν ευχής έργο αν στην Ελλάδα και ειδικά στην αριστερά δεν υπήρχαν υπέρμαχοι αυτής της άποψης.
10. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου κατήγγειλε πρόσφατα στη Βουλή στοχοποίησή της από την κυβέρνηση, ενώ μίλησε για ανοχή που δείχνει η κυβέρνηση στους νέους εκπροσώπους της διαπλοκής και του παλαιοαυριανισμού. Είναι βαριές καταγγελίες. Τι απαντάτε;
Η διαπλοκή θα ήθελε πολύ, το τηλεοπτικό στάτους κβο να παραμείνει ως έχει. Αυτό δε θα συμβεί. Ας μη συμβάλλει κανείς σε αυτή την προοπτική. Η κ. Κωνσταντοπούλου έχει εξαπολύσει την πιο ακραία κριτική στην κυβέρνηση. Η αυτοθυματοποίηση δεν την τιμά. Όλοι μας έχουμε υποστεί προσωπικές επιθέσεις, με ύφος και επίπεδο ξένο προς την αριστερά και εγώ μάλλον από τους πρώτους. Άλλα δεν είναι δυνατόν να τις επικαλούμαστε για να επικαλύψουμε τις αδυναμίες της πολιτικής μας άποψης. Το χρέος για παράδειγμα δε μειώνονται όταν το βρίζεις και το ονοματίζεις στο σύνολο του κιόλας με ένα καρό επίθετα. Μειώνεται όταν επιμένεις και καταφέρνεις να συζητηθεί όπως έγινε τώρα. Το να υπονοείς ότι τα προβλήματα θα λυθούν αν πάμε τον κ. Τόμσεν στα δικαστήρια, είναι μια άποψη που υποβιβάζει μέχρι εκμηδενισμού την πολιτική, τα κόμματα, τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και συμμαχίες. Το να κανείς κατάχρηση της δυνατότητας που δίνει η έδρα στη Βουλή είναι αναντίστοιχο του ρόλου του προεδρεύοντος. Αυτή είναι πολιτική κριτική. Όσο για τα περί διαπλοκής, ας αφήσουμε να μιλήσουν οι πράξεις του καθενός.
Η προσπάθεια για την αντιμετώπιση των εκβιασμών ήταν διαρκής και η αναζήτησή εναλλακτικών οδών επιμονή. Ο συσχετισμός ήταν αυτός που έκρινε την τελική συμφωνία. Λάθη βεβαίως έγιναν, αλλά σε καμία φάση των εξελίξεων δεν παρουσιάστηκε κάποια λύση που θα μπορούσε να εγγυηθεί καλύτερο επίπεδο ζωής και εγγύηση αποταμιεύσεων για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Προφανώς δεν είναι η λύση που θα θέλαμε, αλλά ο μηδενισμός δε βοηθά κανένα. Ούτε αυτούς που τον χρησιμοποιούν. Για παράδειγμα, η μικρή ΔΕΗ και ο ΑΔΜΗΕ παραμένουν υπό δημόσιο έλεγχο, δεν γίνονται απολύσεις στο δημόσιο, είναι δραματικά μικρότερη η δημοσιονομική προσαρμογή. 200.000 ωφελούνται από το ν/ς για την ανθρωπιστική κρίση και 700.000 από τη ρύθμιση οφειλών στο δημόσιο. Η λογική κάποιων στη Γερμανία δέχεται βολές πανταχόθεν. Όλα αυτά είναι μηδενικού πολιτικού αποτελέσματος και αξίας; Δε διαμορφώνουν το καινούριο σημείο εκκίνησης των αντιπαραθέσεων; Δεν πρέπει τώρα να δοθεί μάχη για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τα ισοδύναμα στο ασφαλιστικό;
2. Μπορεί τώρα η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει το νέο πρόγραμμα;
Κατ´ αρχήν, Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πόλος της πολιτικής σταθερότητας. Είναι η δύναμη που μπορεί στα πλαίσια αυτής της συμφωνίας να προστατέψει τους αδύναμους, να διοχετεύσει πόρους εκεί που χρειάζεται ώστε να απαλύνει πληγές που άνοιξαν στα πέντε χρόνια ύφεσης και εσωτερικής υποτίμησης. Να χτυπήσει τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Να πετύχει και να υπερβεί στόχους εσόδων ώστε να υπάρχουν πόροι για κοινωνική πολιτική. Ας κάνουμε όμως το διάλογο παραγωγικό. Υπάρχουν προβλήματα στην ελληνική οικονομία τα οποία θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε είτε είμασταν εντός είτε εκτός συμφωνίας, ευρωζώνης, θεσμών κλπ. Για παράδειγμα, αν ο σύντροφος Στρατούλης ήταν υπουργός ασφαλίσεων και η χώρα στη δραχμή, θα μπορούσε να εγγυηθεί το επίπεδο ζωής των συνταξιούχων; Αν κάποιος απαντά θετικά λέει ψέματα.
3. Φαίνεται όμως ότι οι διαφωνίες είναι βαθιές. Μπορούν να γεφυρωθούν;
Ας ξεχωρίσουμε λίγο τις διαφωνίες. Υπάρχουν διαφωνίες που εκκινούν από την αρχή ότι η Ευρώπη δεν αλλάζει, το θεσμικό πλαίσιο είναι ατσάλινο, και οποιαδήποτε συμφωνία μέσα στην Ευρώπη, δεν είναι επιθυμητή. Αυτή είναι μια μειοψηφική άποψη μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά βρίσκεται σε θεμελιώδη απόκλιση των ιδεολογικών και πολιτικών συντεταγμένων του χώρου που ιστορικά εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Για αυτό το χώρο η Ευρώπη είναι το πεδίο των ταξικών συγκρούσεων και των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Είναι η ελάχιστη περιοχή μέσα στην οποία η πολιτική μπορεί να παρέμβει απέναντι στις ανεξέλεγκτες δυνάμεις των αγορών για να προστατέψει την κοινωνία. Αυτές οι αρχές είναι εδώ και χρόνια αυτές που μας οδηγούν. Που μας έφεραν πρωτοπόρους στο κόμμα ευρωπαϊκής αριστεράς, έφεραν τον Αλέξη Τσίπρα υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν. Και αυτές τις αρχές τις διατυπώσαμε σε καιρούς όπου οι συσχετισμοί ήταν πολύ δυσμενέστεροι από σήμερα. Τότε που κανείς δεν αμφισβητούσε τους κανόνες, τότε που η γερμανική ηγεσία είχε την απόλυτη συναίνεση στην πολιτική της, τότε που δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε ότι μια δύναμη της αριστεράς θα πάρει την κυβέρνηση και το φάσμα της πολιτικής αλλαγής θα είναι ρεαλιστική πιθανότητα σε άλλες χώρες επίσης. Αν εχτές η Ευρώπη ήταν το πεδίο των μεγάλων πολιτικών αντιπαραθέσεων αυτό ισχύει και αναδείχθηκε ακόμα περισσότερο σήμερα.
4. Εναλλακτική λύση υπάρχει; Η «Αριστερή Πλατφόρμα» θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξει επωφελής έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη…λένε επίσης ότι η αριστερά δεν εφαρμόζει μνημόνια.
Λυπάμαι που θα το πω, και οι σύντροφοι της αριστερής πλατφόρμας δε θα έπρεπε να ντρέπονται να το πουν. Προτείνουν συντεταγμένη έξοδο από το ευρώ. Δηλαδή συμφωνία και δάνειο με τους εταίρους για τη μετάβαση σε νέο νόμισμα. Με απλά λόγια προτείνουν μνημόνιο και δραχμή. Σε αυτό λοιπόν το σενάριο, το οποίο ήταν το σχέδιο Σόιμπλε, όπως γνωρίζει και ο σύντροφος Λαφαζάνης, τα πράγματα για τις κοινωνικές τάξεις που η αριστερά θέλει να εκπροσωπεί θα ήταν σαφώς χειρότερα. Με ακριβότερα τα εισαγόμενα αγαθά και αυστηρούς όρους ενός μνημονίου δραχμής. Εκτός και αν κανείς υποστηρίζει ότι μπορεί να πετύχει καλύτερους όρους όντας εκτός νομίσματος απ´ότι αν είναι εντός. Αυτό σημαίνει συντεταγμένη έξοδος. Δεν έχω ακούσει από την αριστερή πλατφόρμα να μιλούν για έξοδο ασύντακτη, άνευ συμφωνίας.
5. Πολλά κυβερνητικά στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία έχει χαθεί. Είναι μονόδρομος οι εκλογές;
Το αν υπάρχει η όχι κοινοβουλευτική πλειοψηφία διαπιστώνεται στη Βουλή με τις σχετικές η άλλες ψηφοφορίες. Όπως βέβαια καταλαβαίνετε η κατάσταση ερμαφροδιτισμού, «στηρίζω καταψηφίζοντας» δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ.
6. Παράλληλα, κόμματα της αντιπολίτευσης προκρίνουν την δημιουργία μιας διαφορετικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο;
Όσοι ονειρεύονται σενάρια λύσεων πίσω από την πλάτη του λαού ας συνεχίσουν να το κάνουν μόνοι τους.
7. Οι δανειστές και οι εταίροι θα συναινέσουν στη διενέργεια πρόωρων εκλογών;
Ο καθένας δικαιούται να έχει γνώμη. Αλλά αυτή η απόφαση δεν εξαρτάται από κάποιον εκτός της χώρας. Κάποιοι ήθελαν ενδιάμεσα προαπαιτούμενα μετά την 22η Ιουλίου, θέλανε πρόγραμμα γέφυρα. Δεν τους βγήκε, παρόλο που αρκετοί καλοθελητές διακινούσαν εντός της χώρας τις επιθυμίες τους ως δεδικασμένα. Ουδείς είναι παντοδύναμος.
8. Με ποιο πρόγραμμα θα κατέλθει στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ; Στελέχη και βουλευτές από πολλές τάσεις λένε ότι είναι προτιμότερη η διεξαγωγή συνεδρίου πριν τις εκλογές…
Οι ανάγκες της χώρας να είστε βέβαιος ότι θα υπηρετηθούν με τον καλύτερο τρόπο. Δεν πρέπει να επιτραπεί η παράλυση ούτε της ελληνικής δημοκρατίας, ούτε βέβαια του ΣΥΡΙΖΑ.
9. Λένε ότι το όχι στο δημοψήφισμα προδόθηκε. Τι απαντάτε;
Το όχι στο δημοψήφισμα δεν ήταν ναι στη δραχμή. Πολύ περισσότερο δεν ήταν ναι στο μνημόνιο της δραχμής. Σας παραπέμπω στα διαγγέλματα και στην ομιλία του πρωθυπουργού πριν το δημοψήφισμα. Δυστυχώς εδώ έχουμε μια παρερμηνεία με όρους υποκλοπής νοήματος. Το ερώτημα του νομίσματος επιχείρησαν να το βάλουν στο δημοψήφισμα όσοι ήταν με πάθος στο ναι, και κάποιοι στη Γερμανία. Θα ήταν ευχής έργο αν στην Ελλάδα και ειδικά στην αριστερά δεν υπήρχαν υπέρμαχοι αυτής της άποψης.
10. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου κατήγγειλε πρόσφατα στη Βουλή στοχοποίησή της από την κυβέρνηση, ενώ μίλησε για ανοχή που δείχνει η κυβέρνηση στους νέους εκπροσώπους της διαπλοκής και του παλαιοαυριανισμού. Είναι βαριές καταγγελίες. Τι απαντάτε;
Η διαπλοκή θα ήθελε πολύ, το τηλεοπτικό στάτους κβο να παραμείνει ως έχει. Αυτό δε θα συμβεί. Ας μη συμβάλλει κανείς σε αυτή την προοπτική. Η κ. Κωνσταντοπούλου έχει εξαπολύσει την πιο ακραία κριτική στην κυβέρνηση. Η αυτοθυματοποίηση δεν την τιμά. Όλοι μας έχουμε υποστεί προσωπικές επιθέσεις, με ύφος και επίπεδο ξένο προς την αριστερά και εγώ μάλλον από τους πρώτους. Άλλα δεν είναι δυνατόν να τις επικαλούμαστε για να επικαλύψουμε τις αδυναμίες της πολιτικής μας άποψης. Το χρέος για παράδειγμα δε μειώνονται όταν το βρίζεις και το ονοματίζεις στο σύνολο του κιόλας με ένα καρό επίθετα. Μειώνεται όταν επιμένεις και καταφέρνεις να συζητηθεί όπως έγινε τώρα. Το να υπονοείς ότι τα προβλήματα θα λυθούν αν πάμε τον κ. Τόμσεν στα δικαστήρια, είναι μια άποψη που υποβιβάζει μέχρι εκμηδενισμού την πολιτική, τα κόμματα, τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και συμμαχίες. Το να κανείς κατάχρηση της δυνατότητας που δίνει η έδρα στη Βουλή είναι αναντίστοιχο του ρόλου του προεδρεύοντος. Αυτή είναι πολιτική κριτική. Όσο για τα περί διαπλοκής, ας αφήσουμε να μιλήσουν οι πράξεις του καθενός.
Συνέντευξη στην Εφημερίδα των Συντακτών και τον Νίκο Σβέρκο
Ο Νίκος Παππάς είναι ο Υπουργός Επικρατείας της κυβέρνησης και μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια κάτω από κάθε ανάρτηση εκφράζουν ΜΟΝΟ τις απόψεις των αναγνωστών που τις δημοσιεύουν.
O "Τηλεβόας" σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά προτιμά τα ελληνικά και όχι τα greeklish, το χιούμορ και όχι τις ύβρεις.
Επίσης, επειδή πιστεύει στη δύναμη του διαλόγου, αλλά όχι στην εμπαθή και στείρα αντιπαράθεση μόνο για το θεαθήναι, διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά σχόλια που είναι υπέρ το δέον υβριστικά ή άσχετα με το άρθρο.