- Σιγή ιχθύος τηρούν κυβέρνηση Ν.Δ. και εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας
Σιγή ιχθύος τηρούν κυβέρνηση Ν.Δ. και εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης, βέβαια, και της υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΗ, ως προς το ακριβές ύψος των ανατιμήσεων στη λιανική, ιδίως στα οικιακά τιμολόγια, κάνοντας εντέλει ασκήσεις επί χάρτου ως προς τις επιδοτήσεις - εκπτώσεις που ανακοινώνουν ότι προσφέρουν στους καταναλωτές.
Στην προσφιλή της Ν.Δ. απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρισμού για λόγους... ανταγωνισμού, δεν υπάρχει τιμή αναφοράς των αυξήσεων, εξ ου και η αρχική “γκάφα” της κυβέρνησης τον Σεπτέμβριο για κάλυψη μέσω επιδοτήσεων / εκπτώσεων του 80% των ανατιμήσεων, ποσοστό που δεν ξαναναφέρθηκε.
Κάθε εταιρεία χρεώνει κατά το δοκούν ρήτρα αναπροσαρμογής, δηλαδή το μέσο μεταφοράς στους καταναλωτές όλων των επισφαλειών και στρεβλώσεων της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, είτε πρόκειται για καθετοποιημένες εταιρείες (που είναι και παραγωγοί και συμμετέχουν στη χονδρική) είτε μόνο για προμηθευτές - εμπόρους.
Και, βέβαια, δεδομένου ότι η διαμόρφωση της χονδρεμπορικής τιμής στο χρηματιστήριο ενέργειας αποτελεί μια διαδικασία δυναμική και διαρκώς μεταβαλλόμενη, εξίσου απρόβλεπτη είναι και η διαμόρφωση του ύψους της ρήτρας που επιβάλλεται ανά μήνα στις χρεώσεις των καταναλωτών.
Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα η καταναλωτική οργάνωση ΕΚΠΟΙΖΩ, κατόπιν επεξεργασίας καταγγελιών καταναλωτών, προσδιόρισε την αύξηση στο ανταγωνιστικό σκέλος (καταναλισκόμενη ενέργεια) του λογαριασμού από 30% έως 170%, έναντι των τιμών προ ρητρών.
Οι επιδοτήσεις / εκπτώσεις -όσο κι αν γράφονται και σβήνονται από την κυβέρνηση το ύψος τους και το ποσό χρηματοδότησής τους από τα δικαιώματα των ρύπων- δεν μπορούν να καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων, όπως επαγγέλλονταν.
Περίπτωση ΔΕΗ
Για να πάρουμε μια... γεύση των ανατιμήσεων, θα επιχειρήσουμε εντελώς ενδεικτικά μια ανάλυση οικιακού εκκαθαριστικού λογαριασμού ΔΕΗ (Γ1Ν - με νυχτερινό τιμολόγιο), με κατανάλωση 2.447 κιλοβατώρες για την περίοδο 15/6-14/10/2021 (τετράμηνο).
Οι χρεώσεις προμήθειας ΔΕΗ συνολικά ανέρχονται σε 308,29, που αναλύονται ως εξής:
- Πάγια χρέωση: 5,41 ευρώ
- Χρέωση ενέργειας ημέρας (kwh): 165,65 ευρώ.
- Πάγια χρέωση νύχτας: 2,26 ευρώ.
- Χρέωση ενέργειας νύχτας (kwh): 74,94 ευρώ.
- Ρήτρα αναπροσαρμογής χρεώσεων: 136,65 ευρώ (για περίπου δυόμισι μήνες, 5 Αυγούστου - 14 Οκτωβρίου)
- Έκπτωση ενέργειας: -42,01 ευρώ (30% από 5/8).
- Επιδότηση ΔΕΗ 140 kwh: -12,20 ευρώ
- Πίστωση ΤΕΜ (Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης) 440 kwh: -26,40 ευρώ
-
Χρέωση CO2 623 x 0,00358: 2,23 ευρώ (για την περίοδο 15 Ιουνίου-5 Αυγούστου)
- Χρέωση CO2 320 x 0,00550: 1,76 ευρώ.
Χρεώσεις μαζί με ρήτρες ισοδυναμούν συνολικά με 388,9 ευρώ / τετράμηνο, δηλαδή ο συγκεκριμένος λογαριασμός στο σκέλος της κατανάλωσης ενέργειας επιβαρύνεται επιπλέον κατά 140,64 ευρώ, αυξημένος κατά 56,5%: εξαιτίας της ρήτρας αναπροσαρμογής κατά 136,65 ευρώ και της ρήτρας CO2 κατά συνολικά 3,99 ευρώ. Η ίδια κατανάλωση ρεύματος προ ρητρών θα τιμολογούνταν στα 248,46 ευρώ.
Οι επιδοτήσεις / εκπτώσεις αντιστοιχούν σε 80,61 ευρώ, δηλαδή, αν αφαιρεθούν, οι τελικές χρεώσεις προμήθειας διαμορφώνονται σε 308,29 ευρώ. Η μείωση αυτή από τα 388,9 στα 308,29 ευρώ είναι περίπου 21%...
Εάν υποθέσουμε ότι, βάσει της συγκεκριμένης περίπτωσης, η μηνιαία κατανάλωση είναι 611,75 κιλοβατώρες (2.447 διά 4) για τους σχεδόν 2,5 μήνες που ισχύει η ρήτρα αναπροσαρμογής (5 Αυγούστου - 14 Οκτωβρίου), προκύπτει χονδρικά κατανάλωση 1.529 κιλοβατώρων. Με σχετική αναγωγή στη χρέωση της ρήτρας διαπιστώνεται κατά προσέγγιση ότι αντιστοιχεί σε σχεδόν 9 λεπτά / κιλοβατώρα η επιβάρυνση, όταν η βασική τιμή τής (ακριβής) κιλοβατώρας της ΔΕΗ είναι περίπου 11 λεπτά! Δηλαδή η κιλοβατώρα αγγίζει συνολικά τα 20 λεπτά...
Ενδεικτικά αναφέρεται και μια περίπτωση επαγγελματικού τιμολογίου ΔΕΗ, μικρομεσαίας επιχείρησης: σε καθαρή (χωρίς εκπτώσεις κ.τ.λ.) αξία ενέργειας 1.343,29 ευρώ, για έναν μήνα, τα 620,35 ευρώ αντιστοιχούν στη ρήτρα (+85,8%)...
Ρήτρες ιδιωτών προμηθευτών
Από λογαριασμούς ιδιωτών προμηθευτών προκύπτουν επίσης σημαντικές πληροφορίες: κλιμάκωση της ρήτρας από την άνοιξη έως το φθινόπωρο (σ.σ.: η ΔΕΗ δεν είχε ρήτρα αναπροσαρμογής έως 5/8), αλλά και διαμόρφωσή της σε ποικίλα επίπεδα.
Ιδιώτης προμηθευτής καθετοποιημένος (και παραγωγός) έχει αναπροσαρμόσει τη ρήτρα τρεις φορές το 2021 μέχρι σήμερα:14,93 ευρώ/Mwh έως τον Ιανουάριο, 30,69 ευρώ/MWh έως τον Μάιο, 80,34 ευρώ/MWh έως τον Σεπτέμβριο,130,54 ευρώ/MWh έως τον Οκτώβριο. Σε άλλη, επίσης καθετοποιημένη εταιρεία, η ρήτρα έως τον Αύγουστο, μόνο, ανερχόταν σε 0,086608 ευρώ/kwh και έπεται συνέχεια...
Ενδεικτικά αναφέρουμε και τρεις περιπτώσεις από οικιακούς λογαριασμούς μη καθετοποιημένων προμηθευτών: α) επί χρεώσεων προμήθειας ρεύματος συνολικά 630,26 ευρώ, η ρήτρα ανέρχεται σε 284,50 ευρώ β) το ρεύμα, μόνο, κοστίζει 98 ευρώ και η ρήτρα ανέρχεται σε 182,98 ευρώ, γ) σε αξία ρεύματος 358,80 ευρώ, τα 160,51 ευρώ αποτελούν τη ρήτρα.
Αυξήσεις χωρίς τέλος
Η κατάσταση, δυστυχώς, δεν αναμένεται να βελτιωθεί άμεσα, καθώς οι χονδρεμπορικές τιμές δείχνουν τουλάχιστον τον Οκτώβριο να... παγιώνονται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, σχεδόν διπλάσια από του Ιουλίου 2021.
Οι μέσες τιμές εκκαθάρισης της χονδρεμπορικής αγοράς (ΤΕΑ), που αποτελούν βάση αναφοράς για την αύξηση της ρήτρας, διαμορφώνονται ως εξής:
- Ιούλιος: 101,86 ευρώ/Mwh.
- Αύγουστος: 121,72 ευρώ/Mwh.
- Σεπτέμβριος: 145,88 ευρώ/Mwh.
- 1-27 Οκτωβρίου: 200,30 ευρώ/Mwh.
Σημειώνεται ότι ιδιαίτερα στην περίπτωση των τετραμηνιαίων εκκαθαριστικών οικιακών λογαριασμών στην Αττική και άλλα αστικά κέντρα περιλαμβάνονται και καταναλώσεις του καλοκαιριού και περιόδων θερινών διακοπών (χαμηλότερες καταναλώσεις), ενώ αφορούν περισσότερο Ιούλιο - Αύγουστο και λιγότερο Σεπτέμβριο - Οκτώβριο. Επιπλέον, ενόψει χειμώνα, σταδιακά αυξάνονται οι καταναλώσεις για την κάλυψη αναγκών θέρμανσης.
Αδιαφάνεια και άδικοι όροι στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού
Χωρίς ξεκάθαρες αναφορές στους δείκτες που επηρεάζουν το τελικό κόστος για τον καταναλωτή οι συμβάσεις των ιδιωτών παρόχων ενέργειας, ενώ η ΕΚΠΟΙΖΩ επισημαίνει τις γκρίζες ζώνες των λογαριασμών ενέργειας
Σειρά καταχρηστικών, αδιαφανών και άνισων όρων περιλαμβάνουν οι εμπορικές πρακτικές των προμηθευτών ρεύματος, κάτι που αποτυπώνεται ιδίως στους λογαριασμούς και τις δυσάρεστες εκπλήξεις που κρύβουν πλέον για τα νοικοκυριά, αλλά και κατά την προβολή - ενημέρωση έως την υπογραφή των συμβάσεων.
Βασικό στοιχείο, ιδίως κατά την τρέχουσα περίοδο των τεράστιων ανατιμήσεων, είναι ότι ο καταναλωτής δεν λαμβάνει ενημέρωση σχετικά με τις δυσμενείς συνέπειες που μπορεί να έχει το πρόγραμμά του, ιδίως σχετικά με τις ρήτρες αναπροσαρμογής.
Οι ρήτρες μάλιστα διαμορφώνονται σε διάφορα και διαφορετικά επίπεδα από εταιρεία σε εταιρεία, χωρίς ξεκάθαρες αναφορές και συνδέσεις των σχετικών δεικτών, σε εύλογο επίπεδο, με την αναπροσαρμογή των χρεώσεων, μετακυλίοντας εξ ολοκλήρου κόστη των αγορών στη λιανική. Ο καταναλωτής δεν είναι δυνατόν να καταλάβει αν οι αυξήσεις αφορούν κεκαλυμμένο κέρδος για τον προμηθευτή ή αν συνδέονται με τη μεταβολή άλλων παραγόντων που δεν αναφέρονται στη ρήτρα και σε ποιο βαθμό.
Το αποτέλεσμα είναι ο αιφνιδιασμός των καταναλωτών, καθώς δεν ενημερώνονται για τον τρόπο υπολογισμού, δεν παρέχονται εξηγήσεις, δεν υπάρχει αιτιολόγηση και απλώς πρέπει να πληρώσουν. Όσο για τη δυνατότητα επιλογής με την επίκληση του ανταγωνισμού, μάλλον εξανεμίζεται.
Αδιαφάνεια και ζητήματα νομιμότητας
Πρόσφατα η καταναλωτική οργάνωση ΕΚΠΟΙΖΩ μίλησε ευθέως για σαφή ύπαρξη αδιαφάνειας, που θέτει και ζητήματα νομιμότητας ως προς μέρος του ύψους αυτού στον λογαριασμό, καθώς:
* Δεν τηρούνται οι βασικές αρχές της κοστοστρέφειας, διαφάνειας, απλότητας και ίσης μεταχείρισης.
* Υπάρχει ανομοιογένεια ως προς την περιγραφή των μηχανισμών αναπροσαρμογής των χρεώσεων προμήθειας και τον υπολογισμό της, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη στην πράξη ή υπερβολικά δυσχερής προς τους καταναλωτές η σύγκριση και η επαλήθευση των εν λόγω μηχανισμών.
Εν ολίγοις, όχι μόνο είναι ασαφής, αλλά δεν ελέγχεται αυτή η επιπλέον χρέωση που επιβάλλεται, ελέω αγοράς.
Μάλιστα επιγραμματικά και μόνο ενδεικτικά η καταναλωτική οργάνωση έχει εντοπίσει 14 προβλήματα, μεταξύ των οποίων:
* Ο καταναλωτής δεν λαμβάνει ενημέρωση σχετικά με τις δυσμενείς συνέπειες που μπορεί να έχει το πρόγραμμα, ιδίως σχετικά με τις ρήτρες αναπροσαρμογής.
* Προγράμματα προμήθειας εμφανίζονται ως έχοντα σταθερό πλαίσιο τιμής, δίχως αυτό να αντιστοιχεί στην πραγματικότητα.
* Οι χαρακτηρισμοί που χρησιμοποιούνται για διάφορες επιμέρους χρεώσεις είναι ασαφείς και παραπλανητικοί.
* Αδικαιολόγητες ποινές υπονομεύουν το δικαίωμα των καταναλωτών να αλλάξουν προμηθευτή.
* Οι προμηθευτές προβαίνουν μονομερώς σε τροποποίηση βασικών στοιχείων της σύμβασης, δίχως αυτό να δικαιολογείται με βάση νόμιμους όρους της σύμβασης.
* Οι συμβάσεις είναι δυσνόητες, δυσανάγνωστες, πολυσέλιδες, με κατά κυριολεξία “ψιλά γράμματα”, με πλήθος αδιαφανών ή καταχρηστικών όρων.
* Οι συμβάσεις για σταθερή τιμολόγηση διαμορφώνονται σε αδικαιολόγητα υψηλά επίπεδα.
* Σε συμβάσεις με κυμαινόμενη τιμολόγηση προμηθευτές κάνουν χρήση καταχρηστικών όρων για να προσαυξάνουν τα κέρδη τους.
* Επικρατεί η ελλιπής, αν όχι η ανύπαρκτη, προσυμβατική ενημέρωση.
Δίκαιοι όροι - δημόσια παρέμβαση
Εκτός όμως από διαφανείς όρους, είναι αναγκαίοι και οι δίκαιοι όροι, δηλαδή οι όροι που αποκαθιστούν την ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στις συμβάσεις μεταξύ καταναλωτών - προμηθευτών που έχει διαταραχθεί, καθώς υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα οργανωτικής δομής, ασυμμετρία της πληροφόρησης και διαφορετική διαπραγματευτική θέση ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Παράλληλα, επικρατεί το “φάντασμα” των κρατικών παρεμβάσεων, που εμφανίζεται ακόμα και σήμερα ως ο εχθρός των ελεύθερων αγορών. Ωστόσο υπάρχουν, έστω και υπό αυστηρές προϋποθέσεις, συγκεκριμένες και σαφείς προβλέψεις περί δημοσίων παρεμβάσεων ως προς τον καθορισμό των τιμών, στην Οδηγία της Ε.Ε. 2019/944 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (άρθρο 5).
Οι προβλέψεις αυτές αφορούν κυρίως την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών και σε ένα δεύτερο επίπεδο την αναγκαία περίοδο μέχρι να αρχίσει να λειτουργεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια κάτω από κάθε ανάρτηση εκφράζουν ΜΟΝΟ τις απόψεις των αναγνωστών που τις δημοσιεύουν.
O "Τηλεβόας" σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά προτιμά τα ελληνικά και όχι τα greeklish, το χιούμορ και όχι τις ύβρεις.
Επίσης, επειδή πιστεύει στη δύναμη του διαλόγου, αλλά όχι στην εμπαθή και στείρα αντιπαράθεση μόνο για το θεαθήναι, διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά σχόλια που είναι υπέρ το δέον υβριστικά ή άσχετα με το άρθρο.