Κομμένο Άρτας, 16 Αυγούστου 1943. 317 δολοφονημένοι, 72 παιδιά από 4 μηνών έως 10 χρονών

Για να μην ξεχνάμε τις θηριωδίες των Ναζί

   Κομμένο: Μικρό χωριό της Άρτας, χωμένο στην άκρη του Αμβρακικού και κρυμμένο στις εκβολές του ποταμού Αράχθου, πνιγμένο στα νερά, τα έλη και την πυκνή βλάστηση.
   Τα χαράματα της Δευτέρας 16 Αυγούστου 1943, 120 στρατιώτες του 12ου λόχου του 98ου συντάγματος πεζικού της 1ης γερμανικής μεραρχίας εντελβάις, που έδρευε στην κοιλάδα του Λούρου, το περικύκλωσαν και το ʼκαναν στάχτη δολοφονώντας 317 κατοίκους, μεταξύ των οποίων 72 παιδιά 4 μηνών έως 10 χρονών, και αφανίζοντας 20 οικογένειες.
   Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 12 Αυγούστου, ο διοικητής του 98ου Συντάγματος Γιόζεφ Ζάλμινγκερ ενημέρωνε... ψευδώς με σήμα του τις προϊστάμενες αρχές ότι το Κομμένο βρίσκεται στα χέρια συμμοριτών και το Σάββατο 14 Αυγούστου έλαβε διαταγή να προετοιμάσει αιφνιδιαστική επιχείρηση κατά της διαπιστωμένης συμμορίας στο Κομμένο.
   Η επιχείρηση θανάτου ανατέθηκε στο 12ο λόχο, διοικητής του οποίου ήταν ο υπολοχαγός Ρέζερ, στέλεχος της νεολαίας του Χίτλερ, φανατικός ναζί και αποκαλούμενος Νέρων.
   Οι στρατιώτες επιβιβάστηκαν στις 5.00 τα χαράματα και πάνοπλοι με οβιδοβόλα, πολυβόλα, οπλοπολυβόλα, χειροβομβίδες και καραμπίνες κατέληξαν ασφαλείς στο Κομμένο. Στις 6.00 δόθηκε το σύνθημα της «επίθεσης εναντίον των ανταρτών». Οι μονάδες εφόδου άρχισαν να βάλλουν με όπλα, με πολυβόλα, χειροβομβίδες και όλμους.

   Στόχος τους η εξαφάνιση χωρίς έλεος από γης ολόκληρου του χωριού. Έκαιγαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους και σκότωναν με απερίγραπτη αγριότητα άντρες, γέροντες, γυναίκες και παιδιά. Ακόμη και νήπια. Κρατώντας μια χειροβομβίδα στα χέρια τους, έσπρωχναν βίαια τις πόρτες των σπιτιών και τα έκαναν κάρβουνο.
   Ολόκληρες οικογένειες κάηκαν ζωντανές πριν ξυπνήσουν και καταλάβουν τι γίνεται γύρω τους. Άλλοι βγήκαν στους δρόμους και έπεφταν απʼ τις σφαίρες που θέριζαν το χωριό. Ανθρώπινα σώματα έγιναν κομμάτια ή διαλύθηκαν εντελώς και δε βρέθηκαν ποτέ. Οι διαταγές ήταν σαφείς: να μη μείνει τίποτε ζωντανό, τίποτε όρθιο σʼ ένα χωριό που αποτελούσε φωλιά των ανταρτών.
   Έξι ώρες κράτησε η σφαγή. Δρόμοι, αυλές, καμένα σπίτια, χαντάκια, κήποι, η πλατεία, ολόκληρο το χωριό γέμισε πτώματα, που μερικά έμεναν άθαφτα, αφού δεν απέμεινε κανείς ζωντανός απʼ τους συγγενείς για να τα θάψει.
   Ο Θόδωρος Μάλλιος τελούσε τους γάμους τής κόρης του Αλεξάνδρας. Τους έκαψαν και τους σκότωσαν όλους. Έστησαν στο φράχτη σαράντα. Από τα 12 μέλη της οικογένειας σώθηκαν μόνο δύο, ο Αλέξανδρος και η Μαρία, δεκατριών και δέκα χρόνων. Οι ναζί σκότωσαν τη νύφη και το γαμπρό.
   Μόνη σωτηρία διαφυγής το ποτάμι. Πλήθος κόσμου έτρεχε κατά εκεί. Άλλοι ρίχνονταν στα νερά για να περάσουν απέναντι . Κι άλλοι κρέμονταν απʼ τις βάρκες και πάλευαν τρέμοντας να γλιτώσουν τον εφιάλτη. Κι εκεί πνίγηκαν δεκαεφτά.
   Κομμένο: ένα ειδεχθές έγκλημα πολέμου. Μια κραυγή αγωνίας και καταγγελίας.

του Δημήτρη Βλαχοπάνου.