Ούτε η Αλίκη, ο Θανάσης Βέγγος και ο Λουί ντε Φινές δεν γλύτωσαν από τους συνταγματάρχες!!!
.jpg)
Όλοι γνωρίζουμε τη βουλιμική εμμονή της χούντας να ψαλιδίζει τις «επίμαχες» ταινίες που γυρίστηκαν κατά την επταετία. Το 1997 μάλιστα γύρισε ένα σχετικό ντοκιμαντέρ ο Νώντας Σαρλής («Η Χούντα, η λογοκρισία και ο ελληνικός κινηματογράφος», ΕΤ1).
Να όμως που ένα νέο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, σε σκηνοθεσία Βασίλη Δούβλη, μια παραγωγή του Καναλιού της Βουλής, προχωρεί ακόμα περισσότερο την έρευνα για το θέμα. Τιτλοφορείται «Στοργή στο λαό» και θα προβληθεί σε λίγες μέρες στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (14-22/3).
Η ιδιαιτερότητά του; Βασίστηκε στο άγνωστο μέχρι τώρα αρχείο της λογοκρισίας της χούντας, ενσωματώνοντας τις κομμένες σκηνές όχι μόνο των πολιτικών ταινιών της εποχής (όπως το «Κιέριον» του Δήμου Θέου), αλλά και των πλέον δημοφιλών εμπορικών ταινιών. Γιατί ποιος θα περίμενε πως η χουντική λογοκρισία θα έκοβε ακόμα και την... Αλίκη Βουγιουκλάκη να διαδηλώνει στην «Κόρη μου τη Σοσιαλίστρια»; Ή και αυτόν ακόμα τον Θανάση Βέγγο στον «Παπατρέχα», στη σκηνή όπου κάνει αστειάκια με τον Θεοδωράκη και την Αριστερά; Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκτενής αναφορά στο σκεπτικό των ίδιων των λογοκριτών.
Στην ταινία μιλά σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, που επί δικτατορίας πραγματοποίησε την «Αναπαράσταση», το «Θίασο», αλλά και τις «Μέρες του '36».
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει μικρά αποσπάσματα από περίπου 70 ελληνικές και ξένες ταινίες της εποχής, που λογοκρίθηκαν ή απαγορεύθηκαν. Αλλά και επίκαιρα της εποχής, συνεντεύξεις σκηνοθετών, καθώς και απόρρητα έγγραφα που έρχονται πρώτη φορά στο φως.
Ο Βασίλης Δούβλης, που εργάζεται ως σκηνοθέτης στο Κανάλι της Βουλής, πριν από μερικά χρόνια απέσπασε το βραβείο της Fipresci στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την ταινία μυθοπλασίας του «Επιστροφή», ενώ νωρίτερα διακρίθηκε και για τη μικρού μήκους ταινία του «Βετεράνος». Σήμερα δουλεύει πάνω στο νέο του σενάριο «Φως» που εγκρίθηκε από το ΕΚΚ.
Όπως μας εξήγησε, επί χούντας «κάθε τι που προσέβαλλε, κατά τη γνώμη τους, τα χρηστά ήθη των Ελλήνων, υπονόμευε τις υγιείς κοινωνικές παραδόσεις του ελληνικού λαού ή δυσφημούσε τη χώρα, έπρεπε να απαγορευθεί. Πολλά από τα κείμενα αυτών των αποφάσεων αποτελούν μνημεία μισαλλοδοξίας, παραλογισμού και γελοιότητας».
Η ιδέα του ντοκιμαντέρ γεννήθηκε στο σκηνοθέτη όταν, πριν από χρόνια, έφτασε στ' αυτιά του η πληροφορία ότι ένα μέρος του αρχείου της λογοκρισίας της χούντας είχε διασωθεί. «Η ιδέα της δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ, που θα ήταν βασισμένο όχι μόνο στις μαρτυρίες των κινηματογραφιστών που είχαν ζήσει στο πετσί τους τη λογοκρισία των συνταγματαρχών, αλλά και στο ίδιο, το άγνωστο μέχρι τότε, αρχείο της δικτατορίας, μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Έτσι, έπειτα από έρευνα που κράτησε χρόνια, κατάφερα να βρω ένα μεγάλο μέρος του. Περιελάμβανε κουτιά με φιλμ, πολλές φορές μισοκατεστραμμένα, με τις λογοκριμένες ή απαγορευμένες σκηνές».
Το υλικό αυτό ήταν αταξινόμητο, αποσπασματικό και διασκορπισμένο κυρίως στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, αλλά και στο Κινηματογραφικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και στο Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο. Έτσι χρειάστηκε πολλή δουλειά, ώστε να ταυτοποιηθεί, να ταξινομηθεί, να συντηρηθεί και να ψηφιοποιηθεί στα εργαστήρια της ΕΡΤ.
Οι ταινίες που απαγορεύτηκαν ή λογοκρίθηκαν καλύπτουν μια τεράστια γκάμα. Από το «Πρόσωπο με Πρόσωπο» του Ρ. Μανθούλη, τους «Βοσκούς της Συμφοράς» του Ν. Παπατάκη και την «Ευδοκία» του Α. Δαμιανού, μέχρι τη «Στεφανία» του Γ. Δαλιανίδη. Και από το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Αϊζενστάιν μέχρι το «Χωροφύλακα του Σεν Τροπέ» με τον Λουί ντε Φινές!
Το φιλμ θα κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στις 20 Μαρτίου και κατόπιν θα προβληθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 2 Απριλίου και στον «Δαναό» στις 6 Απριλίου. Η πρώτη του τηλεοπτική προβολή θα γίνει από το Κανάλι της Βουλής.
Υπάρχουν σκηνές που κόβονται για πολιτικούς λόγους, γιατί περιέχουν κάποιες τολμηρές σκηνές, ή γιατί «ασκούν δυσμενεστάτην επίδρασιν εις την ηθικοπλαστικήν διαπαιδαγώγησιν των νέων», όπως συμβαίνει με το «Γούντστοκ» του Μάικλ Γουάντλι. Αλλά υπάρχουν κι άλλες που τον εξέπληξαν: από «Το κανόνι και τ' αηδόνι» των αδελφών Καμπανέλλη κόβεται μια σκηνή γιατί θεωρείται προσβλητική για τους Γερμανούς αξιωματικούς την εποχή της γερμανικής Κατοχής, ενώ από το «Πήρε ο άνεμος τα όνειρά μου», του Οδυσσέα Κωστελέτου, «περικόπτονται αι σκηναί καθ' ας θραύονται πιάτα εις κέντρα διασκεδάσεως», για να αναφέρω δύο μόνο παραδείγματα.
Εξίσου, όμως, εκπλήσσουν και οι σκηνές που κόβονται για λόγους αισθητικής. «Ο τρελός Πιερό», του Ζαν Λικ Γκοντάρ, θεωρείται «κορύφωμα ασυναρτησίας πέραν των ακαταλλήλων σκηνών που περιέχει», ενώ το «Λος Ολβιδάδος», του Λουίς Μπουνιουέλ, απαγορεύεται γιατί «στερείται παντελώς καλλιτεχνικής αξίας» (!).
Τις κομμένες σκηνές που ανακάλυψε στο αρχείο της χούντας, ο Βασίλης Δούβλης τις χρησιμοποίησε στην ταινία όπως ακριβώς τις βρήκε -κι όχι στη σημερινή αποκατεστημένη τους μορφή. «Ηταν μια αισθητική επιλογή. Δεν θέλησα να σβήσω από πάνω τους τα σημάδια της βάναυσης μεταχείρισης την οποία έχουν υποστεί. Οι όποιες φθορές τους και τα αλλοιωμένα τους χρώματα εγγράφουν πάνω στο ίδιο το σώμα των ταινιών το τραύμα της λογοκρισίας...».
Το ντοκιμαντέρ «Στοργή στο λαό» θα προβληθεί στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στις 20/3 (8.30 μ.μ., «Ολύμπιον») και στις 22/3 (6 μ.μ., «Φρίντα Λιάππα»). Επίσης, στο πλαίσιο του Cinedoc θα προβληθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 2/4 και στον «Δαναό» στις 6/4. Η πρώτη του τηλεοπτική προβολή θα γίνει από το Κανάλι της Βουλής.
από την Ελευθεροτυπία
Ο Βασίλης Δούβλης, ο γιαννιώτης κινηματογραφιστής, επιστρέφει με ένα ιστορικό και ταυτόχρονα καλλιτεχνικού περιεχομένου ντοκιμαντέρ. Το «Στοργή στο λαό» που έρχεται έξι χρόνια μετά την «Επιστροφή», είναι ένα ντοκιμαντέρ που ασχολείται με πρωτότυπο θέμα. Τη λογοκρισία στον κινηματογράφο κατά την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Ο Δούβλης βασίστηκε στο μέχρι τώρα άγνωστο αρχείο της λογοκρισίας της χούντας, όπου ανθολογείται κυριολεκτικά το «ψαλίδι» του καθεστώτος. Από τις ταινίες της εποχής δεν κόπηκε μόνο η Αλίκη Βουγιουκλάκη που διαδήλωνε ψάθινο καπελάκι στο «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», ούτε ο Θανάσης Βέγγος που πολύ συχνά πέταγε αριστερές ατάκες, αλλά και ο Λουί ντε Φινές στον «Χωροφύλακα του Σεν Τροπέ», όπου μεταξύ άλλων, μπλέκεται και σε κυνηγητό σε παραλία γυμνιστών.
Φυσικά, εκτός από τις «αθώες» ταινίες, κόπηκαν φιλμ όπως η «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού και το «Θωρηκτό Ποτέμκιν», μιας και η χούντα «προστάτευε» τους πολίτες από την «κομμουνιστικήν επιρροήν», όπως όμως έκαναν και άλλες, προγενέστερες κυβερνήσεις, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ενδιαφέρον είναι το στοιχείο ότι κόπηκαν ταινίες όπως ο «Τρελός Πιερό», με αντίστοιχα κριτήρια με τα οποία το χιτλερικό καθεστώς απαγόρευε ταινίες: έκθεση στη νοσηρότητα, καλλιτεχνική ασυναρτησία κ.λπ.
Ο Βασίλης Δούβλης γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Τελείωσε τις βασικές του σπουδές στα Γιάννενα και στη συνέχεια σπούδασε λογοτεχνία και κινηματογράφο στην Αθήνα και το Παρίσι. Εργάζεται στον τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής.
από τον Ηπειρωτικό Αγώνα
σημ. Τηλεβόα: Όχι που τον έχω ξάδελφο, αλλά αν σας δοθεί η ευκαιρία να δείτε την καινούρια δουλειά του Βασίλη σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, μην την χάσετε. Θα με θυμηθείτε...
ΥΓ: Κι αν τυχόν δείτε την "Επιστροφή" και στη σκηνή του γαμήλιου τραπεζιού, στο μεσοχώρι στο Κουκούλι, σάς φανεί γνώριμος ένας "καλεσμένος" που "έχει βάλει κάτω" το ψητό με τις πατάτες και πίνει το ένα ποτήρι κρασί πίσω από τ' άλλο, μερακλωμένος απ' το κλαρίνο του Γρηγόρη Καψάλη, καλά καταλάβατε...
.jpg)
Να όμως που ένα νέο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, σε σκηνοθεσία Βασίλη Δούβλη, μια παραγωγή του Καναλιού της Βουλής, προχωρεί ακόμα περισσότερο την έρευνα για το θέμα. Τιτλοφορείται «Στοργή στο λαό» και θα προβληθεί σε λίγες μέρες στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (14-22/3).
Η ιδιαιτερότητά του; Βασίστηκε στο άγνωστο μέχρι τώρα αρχείο της λογοκρισίας της χούντας, ενσωματώνοντας τις κομμένες σκηνές όχι μόνο των πολιτικών ταινιών της εποχής (όπως το «Κιέριον» του Δήμου Θέου), αλλά και των πλέον δημοφιλών εμπορικών ταινιών. Γιατί ποιος θα περίμενε πως η χουντική λογοκρισία θα έκοβε ακόμα και την... Αλίκη Βουγιουκλάκη να διαδηλώνει στην «Κόρη μου τη Σοσιαλίστρια»; Ή και αυτόν ακόμα τον Θανάση Βέγγο στον «Παπατρέχα», στη σκηνή όπου κάνει αστειάκια με τον Θεοδωράκη και την Αριστερά; Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκτενής αναφορά στο σκεπτικό των ίδιων των λογοκριτών.
Στην ταινία μιλά σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, που επί δικτατορίας πραγματοποίησε την «Αναπαράσταση», το «Θίασο», αλλά και τις «Μέρες του '36».
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει μικρά αποσπάσματα από περίπου 70 ελληνικές και ξένες ταινίες της εποχής, που λογοκρίθηκαν ή απαγορεύθηκαν. Αλλά και επίκαιρα της εποχής, συνεντεύξεις σκηνοθετών, καθώς και απόρρητα έγγραφα που έρχονται πρώτη φορά στο φως.
Ο Βασίλης Δούβλης, που εργάζεται ως σκηνοθέτης στο Κανάλι της Βουλής, πριν από μερικά χρόνια απέσπασε το βραβείο της Fipresci στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την ταινία μυθοπλασίας του «Επιστροφή», ενώ νωρίτερα διακρίθηκε και για τη μικρού μήκους ταινία του «Βετεράνος». Σήμερα δουλεύει πάνω στο νέο του σενάριο «Φως» που εγκρίθηκε από το ΕΚΚ.
Η ιδέα του ντοκιμαντέρ γεννήθηκε στο σκηνοθέτη όταν, πριν από χρόνια, έφτασε στ' αυτιά του η πληροφορία ότι ένα μέρος του αρχείου της λογοκρισίας της χούντας είχε διασωθεί. «Η ιδέα της δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ, που θα ήταν βασισμένο όχι μόνο στις μαρτυρίες των κινηματογραφιστών που είχαν ζήσει στο πετσί τους τη λογοκρισία των συνταγματαρχών, αλλά και στο ίδιο, το άγνωστο μέχρι τότε, αρχείο της δικτατορίας, μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Έτσι, έπειτα από έρευνα που κράτησε χρόνια, κατάφερα να βρω ένα μεγάλο μέρος του. Περιελάμβανε κουτιά με φιλμ, πολλές φορές μισοκατεστραμμένα, με τις λογοκριμένες ή απαγορευμένες σκηνές».
Το υλικό αυτό ήταν αταξινόμητο, αποσπασματικό και διασκορπισμένο κυρίως στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, αλλά και στο Κινηματογραφικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και στο Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο. Έτσι χρειάστηκε πολλή δουλειά, ώστε να ταυτοποιηθεί, να ταξινομηθεί, να συντηρηθεί και να ψηφιοποιηθεί στα εργαστήρια της ΕΡΤ.
Οι ταινίες που απαγορεύτηκαν ή λογοκρίθηκαν καλύπτουν μια τεράστια γκάμα. Από το «Πρόσωπο με Πρόσωπο» του Ρ. Μανθούλη, τους «Βοσκούς της Συμφοράς» του Ν. Παπατάκη και την «Ευδοκία» του Α. Δαμιανού, μέχρι τη «Στεφανία» του Γ. Δαλιανίδη. Και από το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Αϊζενστάιν μέχρι το «Χωροφύλακα του Σεν Τροπέ» με τον Λουί ντε Φινές!
Το φιλμ θα κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στις 20 Μαρτίου και κατόπιν θα προβληθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 2 Απριλίου και στον «Δαναό» στις 6 Απριλίου. Η πρώτη του τηλεοπτική προβολή θα γίνει από το Κανάλι της Βουλής.
Υπάρχουν σκηνές που κόβονται για πολιτικούς λόγους, γιατί περιέχουν κάποιες τολμηρές σκηνές, ή γιατί «ασκούν δυσμενεστάτην επίδρασιν εις την ηθικοπλαστικήν διαπαιδαγώγησιν των νέων», όπως συμβαίνει με το «Γούντστοκ» του Μάικλ Γουάντλι. Αλλά υπάρχουν κι άλλες που τον εξέπληξαν: από «Το κανόνι και τ' αηδόνι» των αδελφών Καμπανέλλη κόβεται μια σκηνή γιατί θεωρείται προσβλητική για τους Γερμανούς αξιωματικούς την εποχή της γερμανικής Κατοχής, ενώ από το «Πήρε ο άνεμος τα όνειρά μου», του Οδυσσέα Κωστελέτου, «περικόπτονται αι σκηναί καθ' ας θραύονται πιάτα εις κέντρα διασκεδάσεως», για να αναφέρω δύο μόνο παραδείγματα.
Εξίσου, όμως, εκπλήσσουν και οι σκηνές που κόβονται για λόγους αισθητικής. «Ο τρελός Πιερό», του Ζαν Λικ Γκοντάρ, θεωρείται «κορύφωμα ασυναρτησίας πέραν των ακαταλλήλων σκηνών που περιέχει», ενώ το «Λος Ολβιδάδος», του Λουίς Μπουνιουέλ, απαγορεύεται γιατί «στερείται παντελώς καλλιτεχνικής αξίας» (!).
Τις κομμένες σκηνές που ανακάλυψε στο αρχείο της χούντας, ο Βασίλης Δούβλης τις χρησιμοποίησε στην ταινία όπως ακριβώς τις βρήκε -κι όχι στη σημερινή αποκατεστημένη τους μορφή. «Ηταν μια αισθητική επιλογή. Δεν θέλησα να σβήσω από πάνω τους τα σημάδια της βάναυσης μεταχείρισης την οποία έχουν υποστεί. Οι όποιες φθορές τους και τα αλλοιωμένα τους χρώματα εγγράφουν πάνω στο ίδιο το σώμα των ταινιών το τραύμα της λογοκρισίας...».
Το ντοκιμαντέρ «Στοργή στο λαό» θα προβληθεί στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στις 20/3 (8.30 μ.μ., «Ολύμπιον») και στις 22/3 (6 μ.μ., «Φρίντα Λιάππα»). Επίσης, στο πλαίσιο του Cinedoc θα προβληθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 2/4 και στον «Δαναό» στις 6/4. Η πρώτη του τηλεοπτική προβολή θα γίνει από το Κανάλι της Βουλής.
από την Ελευθεροτυπία
Ο Βασίλης Δούβλης, ο γιαννιώτης κινηματογραφιστής, επιστρέφει με ένα ιστορικό και ταυτόχρονα καλλιτεχνικού περιεχομένου ντοκιμαντέρ. Το «Στοργή στο λαό» που έρχεται έξι χρόνια μετά την «Επιστροφή», είναι ένα ντοκιμαντέρ που ασχολείται με πρωτότυπο θέμα. Τη λογοκρισία στον κινηματογράφο κατά την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Ο Δούβλης βασίστηκε στο μέχρι τώρα άγνωστο αρχείο της λογοκρισίας της χούντας, όπου ανθολογείται κυριολεκτικά το «ψαλίδι» του καθεστώτος. Από τις ταινίες της εποχής δεν κόπηκε μόνο η Αλίκη Βουγιουκλάκη που διαδήλωνε ψάθινο καπελάκι στο «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», ούτε ο Θανάσης Βέγγος που πολύ συχνά πέταγε αριστερές ατάκες, αλλά και ο Λουί ντε Φινές στον «Χωροφύλακα του Σεν Τροπέ», όπου μεταξύ άλλων, μπλέκεται και σε κυνηγητό σε παραλία γυμνιστών.
Φυσικά, εκτός από τις «αθώες» ταινίες, κόπηκαν φιλμ όπως η «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού και το «Θωρηκτό Ποτέμκιν», μιας και η χούντα «προστάτευε» τους πολίτες από την «κομμουνιστικήν επιρροήν», όπως όμως έκαναν και άλλες, προγενέστερες κυβερνήσεις, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ενδιαφέρον είναι το στοιχείο ότι κόπηκαν ταινίες όπως ο «Τρελός Πιερό», με αντίστοιχα κριτήρια με τα οποία το χιτλερικό καθεστώς απαγόρευε ταινίες: έκθεση στη νοσηρότητα, καλλιτεχνική ασυναρτησία κ.λπ.
Ο Βασίλης Δούβλης γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Τελείωσε τις βασικές του σπουδές στα Γιάννενα και στη συνέχεια σπούδασε λογοτεχνία και κινηματογράφο στην Αθήνα και το Παρίσι. Εργάζεται στον τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής.
από τον Ηπειρωτικό Αγώνα
σημ. Τηλεβόα: Όχι που τον έχω ξάδελφο, αλλά αν σας δοθεί η ευκαιρία να δείτε την καινούρια δουλειά του Βασίλη σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, μην την χάσετε. Θα με θυμηθείτε...
ΥΓ: Κι αν τυχόν δείτε την "Επιστροφή" και στη σκηνή του γαμήλιου τραπεζιού, στο μεσοχώρι στο Κουκούλι, σάς φανεί γνώριμος ένας "καλεσμένος" που "έχει βάλει κάτω" το ψητό με τις πατάτες και πίνει το ένα ποτήρι κρασί πίσω από τ' άλλο, μερακλωμένος απ' το κλαρίνο του Γρηγόρη Καψάλη, καλά καταλάβατε...
Πολύ ενδιαφέρον...
ΑπάντησηΔιαγραφή